Vanaf 1 januari 2025 wordt het gebruik van de digitale controlekaart tijdelijke werkloosheid verplicht gesteld voor de bouwsector.
Deze verandering brengt de nodige discussie teweeg, maar heeft als doel om administratieve processen te moderniseren en te vereenvoudigen, waarmee de papieren controlekaart plaats maakt voor een -naar eigen zeggen- efficiënter digitaal systeem.
In deze blogpost nemen Mattijs Vanmarcke en Kayla Crevits de elektronische controlekaart onder de loep.
Juridische grondslag
Het gebruik van de elektronische controlekaart kan voorzien worden in een CAO of een arbeidsreglement, voor andere werknemers dan degene in de bouwsector.
De verplichting voor de bouwsector werd opgelegd bij Koninklijk besluit van 9 juli 2024 tot wijziging van de artikel 71, 71ter, 137, 137bis en 154 van het Koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering betreffende de verplichting van het gebruik van een elektronische controle kaart door tijdelijke werklozen en het Ministerieel besluit van 9 juli 2024 tot opheffing van de artikelen 83 tot 86bis van het Ministerieel besluit van 26 november 1991 houdende de toepassingsregelen van de werkloosheidsreglementering in het kader van het verplicht gebruik van de technische controlekaart door tijdelijke werklozen, zoals beide gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 16 juli 2024.
Overgangsperiode tot 30 juni 2025
Om werkgevers en werknemers de mogelijkheid te geven om zich aan te passen aan de digitale controlekaart, geldt er een overgangsperiode tot 30 juni 2025. Gedurende deze periode kunnen werkgevers en individuele werknemers nog een tijdelijke uitzondering aanvragen op de verplichting om digitaal te registreren, indien er zich problemen zouden voordoen.
Wat is de digitale controlekaart?
De controlekaart werd oorspronkelijk ingevoerd om sociale fraude en zwartwerk tegen te gaan. De digitale controlekaart tijdelijke werkloosheid biedt nu een beveiligde online tool van de sociale zekerheid om de aanwezigheid van werknemers in de bouw te registreren.
Op deze kaart geven werknemers dagelijks aan of ze die dag officieel aan het werk zijn of ze geconfronteerd worden met tijdelijke werkloosheid (bijvoorbeeld wegens weersomstandigheden, zoals hevige sneeuwval). Dit stelt hen in staat om uitkeringen aan te vragen bij de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening voor die dagen van tijdelijke werkloosheid (hierna: RVA). In de bouwsector geldt de verplichting om gebruik te maken van de controlekaart, ongeacht of er beroep wordt gedaan op tijdelijke werkloosheid.
Met de digitale controlekaart kan de sociale inspectie op de bouwplaats eenvoudig controleren of werknemers correct geregistreerd staan, zodat geen onterechte uitkeringen worden aangevraagd. Aan het einde van de maand worden deze gegevens door de werkgever overgedragen aan de vakbond (ABVV, AVLVB of ACV) of de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen voor de verwerking van uitkeringsaanvragen.
Kritische kanttekeningen
Zoals bij elke nieuwe implementatie brengt de digitale controlekaart enkele zorgen en praktische uitdagingen met zich mee. Een veelgehoorde bezorgdheid is dat niet alle werknemers over een smartphone beschikken of vertrouwd zijn met het gebruik ervan. Daarbij is een stabiele internetverbinding of WiFi vereist, iets wat op bouwlocaties niet altijd voorhanden is.
Daarnaast is de inzetbaarheid van de digitale controlekaart niet vanzelfsprekend voor buitenlandse werknemers die geen toegang hebben tot de ItsMe-app. Voor hen betekent de digitale registratie extra inspanningen, zoals het gebruik van een eID-kaart en kaartlezer via de computer. Deze complexiteit leidt tot zorgen over de praktische bruikbaarheid van de kaart voor hen in vergelijking met de papieren variant.
Voordelen
Net omdat er zoveel voordelen aan verboden zijn (volgens de regelgever althans), is de knoop doorgehakt om het systeem verplicht te maken in de bouwsector.
De digitale controlekaart biedt de RVA betere waarborgen voor een correcte registratie van tijdelijke werkloosheid. Door dagelijkse registratie te eisen, wordt frauduleus gedrag verder ontmoedigd en het systeem is daardoor minder vatbaar voor manipulatie. Dit versterkt de controle op zwartwerk, een belangrijk aandachtspunt binnen de sector.
Voor werknemers biedt de digitale controlekaart ook voordelen. De applicatie is gebruiksvriendelijk en maakt het mogelijk om uitkeringen sneller te berekenen en uit te keren. De kaart is altijd en overal toegankelijk, ze kan niet verloren gaan en per dag kunnen meerdere situaties worden vastgelegd, indien dat zich voordoet. Er is zelfs de mogelijkheid om bepaalde situatie te specifiëren, zoals collectieve of individuele vakantiedagen.
De Social Security-website bevat een uitgebreide handleiding die werknemers wegwijs maakt in het gebruik van de elektronische controlekaart tijdelijke werkloosheid.
Conclusie
Met de invoering van de digitale controlekaart zet de bouwsector een stap richting een modernere en transparantere administratie. Hoewel de overgang naar digitale registratie niet zonder uitdagingen is, biedt deze stap aanzienlijke voordelen op het gebied van fraudepreventie, snelheid van uitkeringen en gebruiksgemak. De overgangsperiode biedt alle betrokkenen tijd om zich voor te bereiden en een zorgvuldige ondersteuning zal cruciaal zijn voor een succesvolle implementatie in de praktijk.
Kayla Crevits
Mattijs Vanmarcke
info@mattijsvanmarcke.be
Geef een reactie